ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ, παρακολουθώντας μια παράσταση χορού, βρίσκομαι αντιμέτωπος με το μεγάλο μυστήριο: είναι η εικόνα των σωμάτων ή το μουσικό στοιχείο που έχει τη μεγαλύτερη επενέργεια στο κοινό; Θέλω να πω ότι είναι σύνηθες να τίθενται σε κάποιου είδους αναμέτρηση το οπτικό και το ακουστικό, ιδίως όταν πρόκειται για μουσικό έργο που έχει καθιερώσει ο χρόνος. Μπορεί λοιπόν το ανθρώπινο σώμα να επιτελεί με την ίδια ακρίβεια και την ίδια ποιότητα που εκτελούν τα καλοκουρδισμένα όργανα -λόγου χάρη- μιας συμφωνικής ορχήστρας; Μπορεί το σώμα του χορευτή να στέκεται στο ύψος της μουσικής επίδοσης; Στα ερωτήματα αυτά, λαμβάνεται ως δεδομένη η τελειότητα των μουσικών οργάνων, επειδή το ανθρώπινο σώμα είναι απείρως πιο δύσκολο να αποδώσει ως τέλειο μουσικό όργανο, για όλους αυτούς τους λόγους βέβαια που έχουν εξηγήσει επαρκώς θεωρητικοί και πρακτικοί. Επαναλαμβάνω αλλιώς: σε ποιο βαθμό μπορεί ένας χορευτής να σωματοποιήσει τη μουσική, έτσι που να επιτυγχάνεται μια ενιαία και αδιαίρετη εκφραστική ενότητα; Η έμπρακτη απάντηση του γάλλου χορογράφου Τιερί Μελοντάν, με την Ποιμενική του Μπεετόβεν στο Εθνικό Θέατρο του Σαγιό, είναι ότι η ενότητα αυτή μπορεί να επιτευχθεί στον μέγιστο βαθμό. Δεν κάνει τίποτε άλλο λοιπόν από το να χρησιμοποιεί τα μουσικά σώματα του μπαλέτου για να συνθέσει ένα νεοκλασικό χορό, που όμως εναρμονίζεται πλήρως όχι μόνο με το αριστούργημα του Κλασικού της Σχολής της Βιέννης αλλά και με τη σύγχρονη αισθητική μας.
Σε αυτό το αποτέλεσμα συνεισφέρει καθοριστικά ο σκηνογράφος-ενδυματολόγος της παράστασης Χόρχε Γαλιάρδο. Ένα μεταλλικό πλέγμα από μπάρες ορίζει 25 μικρά τετράγωνα πλαίσια ή κελιά, στα οποία το μπαλέτο χορεύει το σκοτεινό μέρος της παράστασης, και μας εμπνέει διάφορους συνειρμούς, τώρα που η συνθήκη του εγκλεισμού είναι μια παγκόσμια συνθήκη. Επίσης, ενώ εκτυλίσσεται η χορογραφία, αυτά τα τετράγωνα εμπόδια προσφέρουν και άλλες, διαφορετικές δυνατότητες κίνησης! Όταν το πλέγμα αίρεται στον …ουρανό της σκηνής και μεταβαίνουμε σε έναν άδειο χώρο κινητικής ελευθερίας, ο φωτιστής Φρανσουά Μενού όχι μόνο δεν το αποκρύπτει αλλά και φωτίζει μια άνωθεν απειλητική και αιχμηρή κατασκευή! Η πραγματικότητα είναι πάντα εδώ! Στον τομέα της ένδυσης, ο Γαλιάρδο θέτει τους χορευτές υπό την ίδια ενδυματολογική συνθήκη, με μαύρα και λευκά ενδύματα, που θυμίζουν αφενός αρχαίους χιτώνες και αφετέρου μεσάτα πανωφόρια με ουρές της εποχής του Μπεετόβεν.
Σε αυτό το αποτέλεσμα συνεισφέρει καθοριστικά ο σκηνογράφος-ενδυματολόγος της παράστασης Χόρχε Γαλιάρδο. Ένα μεταλλικό πλέγμα από μπάρες ορίζει 25 μικρά τετράγωνα πλαίσια ή κελιά, στα οποία το μπαλέτο χορεύει το σκοτεινό μέρος της παράστασης, και μας εμπνέει διάφορους συνειρμούς, τώρα που η συνθήκη του εγκλεισμού είναι μια παγκόσμια συνθήκη. Επίσης, ενώ εκτυλίσσεται η χορογραφία, αυτά τα τετράγωνα εμπόδια προσφέρουν και άλλες, διαφορετικές δυνατότητες κίνησης! Όταν το πλέγμα αίρεται στον …ουρανό της σκηνής και μεταβαίνουμε σε έναν άδειο χώρο κινητικής ελευθερίας, ο φωτιστής Φρανσουά Μενού όχι μόνο δεν το αποκρύπτει αλλά και φωτίζει μια άνωθεν απειλητική και αιχμηρή κατασκευή! Η πραγματικότητα είναι πάντα εδώ! Στον τομέα της ένδυσης, ο Γαλιάρδο θέτει τους χορευτές υπό την ίδια ενδυματολογική συνθήκη, με μαύρα και λευκά ενδύματα, που θυμίζουν αφενός αρχαίους χιτώνες και αφετέρου μεσάτα πανωφόρια με ουρές της εποχής του Μπεετόβεν.
Στα υπέροχα χορευτικά τοπία του Μελοντάν δε γίνεται να μην ξεχωρίσει ο Ούγκο Λαγιέρ, ένας άρτιος, καλλονός χορευτής που μας ταξιδεύει στην ονειρεμένη Αρκαδία του φωτός, μα και στη ζοφερή αλήθεια του καιρού μας. Κονσερβατουάρ είναι αυτό!
Ο χορός του Μελοντάν θυμάται έντονα τον αρχαίο ελληνικό κλασικό πολιτισμό, αλλά και την ερειπωμένη Αθήνα της τουρκοκρατίας! Γι' αυτό μπολιάζει στην 6η Συμφωνία κομμάτια από τα "Ερείπια των Αθηνών" του Μπεετόβεν! Το ελληνικό στοιχείο δηλαδή είναι κυρίαρχο και μας προκαλεί μια παράξενη οικειότητα!
«Η Ποιμενική», λέει ο χορογράφος, «ανακαλεί την Ελληνική Αρχαιότητα ως τόπο νοσταλγίας και καλλιτεχνικής τελειότητας, από το άλγος μιας ατέλειωτης επιθυμίας μέχρι την ευδαιμονία του αυθεντικού φωτός». Με αυτήν ακριβώς την πεποίθηση συνθέτει έναν εξιδανικευμένο σκηνικό κόσμο αρμονικής τελειότητας κι αιώνιας ομορφιάς. Μια αισθητική ουτοπία που γίνεται πραγματικότητα!
«Η Ποιμενική», λέει ο χορογράφος, «ανακαλεί την Ελληνική Αρχαιότητα ως τόπο νοσταλγίας και καλλιτεχνικής τελειότητας, από το άλγος μιας ατέλειωτης επιθυμίας μέχρι την ευδαιμονία του αυθεντικού φωτός». Με αυτήν ακριβώς την πεποίθηση συνθέτει έναν εξιδανικευμένο σκηνικό κόσμο αρμονικής τελειότητας κι αιώνιας ομορφιάς. Μια αισθητική ουτοπία που γίνεται πραγματικότητα!
