"Μακμπέθ" ή Τα κόκκινα γάντια

Ο SHAKESPEARE είναι ο πλέον κατάλληλος συγγραφέας όταν η σκηνή θέλει να μιλήσει γλώσσα ακραιφνώς πολιτική και να προβάλει σοβαρά το αίτημα για κάθαρση σύγχρονων παθημάτων. Μας το έχουν αποδείξει τόσοι και τόσοι θεατράνθρωποι... Έτσι, το θέατρο θέτει ως αποστολή του να υπενθυμίζει την Ιστορία και να καθιστά μαθήματα τα παθήματα, ιδίως μάλιστα όταν είναι θέατρο εθνικής εμβέλειας, δηλαδή όταν ένα ολόκληρο έθνος καλείται να δει τον θεατρικό αντικατοπτρισμό του σε μια συλλογική ανάγνωση! Έστω και αν η Ιστορία διδάσκει πως ο άνθρωπος δε μαθαίνει από τα λάθη του, έστω κι αν το πολιτικό εκπίπτει ή ταυτίζεται με το κομματικό! Η θεατρική επανάληψη είναι αναπόφευκτη ανάγκη… Ο Δημήτρης Λιγνάδης, που σκηνοθετεί τον «Μακμπέθ» του Σέικσπιαρ στο Εθνικό που διευθύνει, το γνωρίζει καλά και η σκηνοθεσία του, άκρως πολιτική, φαίνεται πως αποσκοπεί στο να εκκαθαρίσει ανοιχτούς ακόμη πολιτικούς λογαριασμούς! Ο τρόπος που χρησιμοποιεί τη σκηνή, τα δύο θεωρεία-μπαλκόνια εκατέρωθεν της σκηνής και γενικά τον χώρο, τα πρόσωπα του δράματος, το παίξιμο των ηθοποιών, τη σκηνογραφία, τα κόκκινα βελούδα δείχνει (και με τη μπρεχτική έννοια) τη θεατρικότητα της ιστορίας -όμως με αρνητικό πρόσημο! Όλα είναι ένα κακό κατακόκκινο θέατρο από βελούδο, με αφορμή το ζεύγος Μακμπέθ. Η πολιτική είναι θέατρο και το θέατρο είναι πολιτική. Σαν κεντρικός στόχος της επίθεσης φαίνεται ολοκάθαρα το τέως πρωθυπουργικό ζεύγος, το οποίο τίθεται σε αντιπαραβολή με τον θεατρικό μύθο για να κάνουμε το συσχετισμό και τη σύγκριση! Η παράσταση στήνεται σαν την ποντικοπαγίδα του Άμλετ για να πιαστούν ο υποκριτής πολιτικός και η λαίδη αθώα περιστερά του (ειλικρινά, η Κίτσου στο αριστερό μπαλκόνι-θεωρείο δίνει ρεσιτάλ υποκριτικής αθωότητας!), για να φανερωθεί η απάτη! Το ζεύγος Μακμπέθ καθαρίζει με κόκκινα γάντια για να αναρριχηθεί στην εξουσία! Τα γάντια υποβάλλουν την εικόνα των βρεγμένων με αίμα χεριών, αλλά και θυμίζουν χωρίς την παραμικρή αμφιβολία το πολιτικό παρελθόν που τα έκανε... παντιέρα! Πάντως, στον κόκκινο τοίχο του σκηνικού και φόντου του ζεύγους είναι σφηνωμένα και χρησιμοποιούνται σαν πατήματα και κρατήματα για την αναρρίχηση στους δύο θρόνους που είναι επίσης κολλημένοι σε ύψη! Το εμβληματικό παραπέτασμα ανεβοκατεβαίνει στο βάθος της σκηνής σαν λαιμητόμος! Ωραία η στιγμή που, καθώς πλησιάζει το τέλος του Μακμπέθ, κάθεται μετέωρος στο θρόνο του: τα φώτα πέφτουν μόνο επάνω του εξαφανίζοντας τον τοίχο-στήριγμα!
Η παράσταση σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής και την κατάρρευση κάθε αυταπάτης! Το δείχνει με το ζεύγος Μακμπέθ να κλείνει μια αυλαία! Η λαίδη Μακμπέθ μάταια προσπαθεί σαν κοινή καθαρίστρια να καθαρίσει τη σκηνή από το κακό. Το ένα κακό φέρνει το άλλο... Μια κατακόκκινη τρόικα επανέρχεται ανά τις σκηνές λάιτ-μοτίφ, ανεβοκατεβαίνει με τον ανελκυστήρα-προσκήνιο...

Ο Λιγνάδης προκαταλαμβάνει τον θεατή πολύ πριν αυτός έρθει σε επαφή με την παράσταση, ήδη με το διαφημιστικό τρέιλερ: «Καλύτερα ποιος είσαι να μην ξέρεις παρά να είσαι αυτό που έχεις κάνει» εκφωνεί ο σκηνοθέτης. Και σε ποιον άλλον θα μπορούσε να αναφέρεται αν όχι στον τέως πρωθυπουργό; Διότι μεγάλο θέμα έγινε στην πολιτική μας σκηνή το προηγούμενο διάστημα (κι ίσως ακόμα αιωρείται το ερώτημα): ποιος είναι τελικά ο κύριος Τσίπρας; Κάποιος που είχε αυταπάτες ή αυτός που υπέγραψε ένα από τα επαχθέστερα μνημόνια;

Η τέχνη είναι το μεγάλο άλλοθι και εν προκειμένω το ηθικό μέτρο σύγκρισης μιας αιώνιας λογοτεχνικής αλήθειας με το παρόν! Διαφορετικά, γιατί να μας αφορά; Τι έχει να μας πει εκτός από ανούσιες φιλολογικές πληροφορίες; Αυτό είναι το θέατρο: το αντίθετο της κατεστημένης φιλολογικής σημειολογίας! Είτε βέβαια συμφωνούμε με τη σκηνοθετική άποψη είτε όχι. 

Λοιπόν; Σας άρεσε η παράσταση;